تحوّلات فکر و باطن هم از خداست،

تردد: دو دلى و عدم تثبت در ترجیح یکى از دو طرف حکم (ایجاب، سلب) که مرادف شک است

معما: سخن پوشیده که معنى آن جز بتامل روشن نشود،

گمان: بپارسى مرادف «ظن» است در عربى، مولانا «گمان» را مطابق اصطلاح فقها و یا بمعنى لغوى (مرادف شک) گرفته و از این رو ترجیح را بعد از آن فرض کرده است.[1]

ظن: نزد فقها تردد میان دو امر است خواه مساوى باشند یا آن که یکى بر دیگرى ترجیح داشته باشد. نزد متکلمین، عبارت است از تجویز دو امر که یکى بر دیگرى ترجیح داشته باشد و شک، تجویز دو امر است که با یکدیگر مساوى باشند.

کنف: بال مرغ، جانب، پناه.

( 1467) تا در اندیشه‏ها محبوس مانده و بالاخره آن چه او گفته بجا آورد نه آن چه خود اندیشیده است. ( 1468) آن کس که در حال تردید است البته معمایى از طرف حق بگوش او گفته شده‏. ( 1469) در حال تردید از طرف حق است که یک طرف ترجیح پیدا کرده از دو راه آن را اختیار مى‏کند که حق خواسته‏.  

در ابیات گذشته جانِ کلام این بود که اعمال کائنات، جلوه های مشیّت الهی است که در ذهن بنده جریانی پدید می آورد واین جریان ذهنی موجب اعمال جسم می شود. در این ابیات صحبت از انسانی است که پروردگار جریان ارادهْ خود را در وجود او روشن وآشکار نمی سازد یا او شایستگی پیوند روشن با مشیّت الهی را ندارد ومثل این است که حق معمایی به گوش او خوانده است .چنین کسی دچار شک و دو دلی است وحالتی آشفته دارد، میان دو تصمیم و دوعمل سرگردان است.مولانا به چنین کسی راهنمایی می کند که :ترجیح یک طرف وانتخاب یکی از دو راه، باز با عنایت حق ودر پناه حق باید صورت گیرد . چرا که مولانا این تحول را از نقطه‏ى شک تا سر حد گمان و سپس یقین، فعل حق تعالى مى‏شمارد زیرا سرانجام تمام اعمال ذهنى و خارجى در نظر عارفى خدا شناس و درون نگر چون او جز فعل و اراده‏ى حق و تصرف او در اشیا نتواند بود.